Με απλά λόγια, η ανθρώπινη μνήμη μπορεί να ερμηνευθεί ως η ικανότητα συνειδητής ανάκλησης γεγονότων ή γνώσεων που έχουν αποκτηθεί στο παρελθόν.
Στην καθημερινή ζωή, πολλαπλά συστήματα μνήμης συχνά συνεργάζονται για την εκτέλεση πολύπλοκων αλλά και απλών εργασιών. Τα συστήματα του εγκεφάλου μας έχουν εξελιχθεί ώστε να αποθηκεύουν και να ταξινομούν τις πληροφορίες με τρόπο που να αντιπροσωπεύουν θα λέγαμε την “αξία” της πληροφορίας. Η φύση της μνήμης και η διασύνδεση μεταξύ των διαφόρων τύπων μνήμης αποτέλεσε αντικείμενο μελέτης πολλών ερευνητών στο παρελθόν και παραμένει ένα θέμα με μεγάλο ενδιαφέρον σήμερα.
Ποιοι είναι όμως οι διαφορετικοί τύποι μνήμης;
Ας δούμε…
Η μακροπρόθεσμη μνήμη μπορεί να περιγραφεί ως μια μεγάλη αποθήκη πληροφοριών, ένα αρχείο παρελθόντων γεγονότων. Είναι δύσκολο να αρνηθεί κανείς ότι κάθε φυσιολογικό άτομο διαθέτει μια πλούσια συλλογή μακροπρόθεσμων αναμνήσεων, ακόμη και αν αυτή δεν είναι τέλεια ή πλήρης.
Η βραχυπρόθεσμη μνήμη από την άλλη, είναι η ικανότητα του ανθρώπινου νου να διατηρεί προσωρινά ένα περιορισμένο μέγεθος πληροφοριών τις οποίες μπορεί να ανακαλέσει ταχύτατα και με μεγαλύτερη ακρίβεια.
Η μνήμη εργασίας συχνά συσχετίζεται με την προσοχή και τις διανοητικές ικανότητες. Θα μπορούσαμε να την περιγράψουμε με έναν ωραίο τρόπο, ως το παράδειγμα κάποιου που προσπαθεί να λύσει ένα αριθμητικό πρόβλημα χωρίς να χρησιμοποιεί χαρτί.
Η σημασιολογική μνήμη είναι μια μορφή μνήμης που καταγράφει, αποθηκεύει και ανακτά πληροφορίες σχετικά με τον κόσμο και το περιβάλλον με την ευρύτερη έννοια. Κάποια παραδείγματα σημασιολογικής μνήμης θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν τη γνώση των συντακτικών κανόνων της γλώσσας, την κατανόηση της σημασίας των λέξεων, και την αναγνώριση αντικειμένων. Η αναδρομική μνήμη συχνά αποτελεί τον πυρήνα της γνώσης που επηρεάζει την κατανόηση, τη σκέψη και την επίλυση προβλημάτων.
Η επεισοδιακή μνήμη επιτρέπει στο άτομο να θυμάται γεγονότα που έχει δει προσωπικά. Δηλαδή, επιτρέπει στο άτομο να έχει επίγνωση μιας προηγούμενης εμπειρίας σε μια συγκεκριμένη κατάσταση σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή, αλλά και να φαντάζεται ένα μελλοντικό γεγονός σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή.
Με αλληγορικό τρόπο θα μπορούσαμε να πούμε ότι η ανθρώπινη μνήμη είναι ένας θαυμαστός φύλακας που αποθηκεύει τα βαθιά και τα σπουδαία στιγμιότυπα της ζωής μας, τις χαρές, τις λύπες, τις αποτυχίες και τις επιτυχίες μας. Από τις πρώτες αναμνήσεις της παιδικής μας ηλικίας μέχρι τις σημαντικές εμπειρίες που διαμορφώνουν την ταυτότητά μας, η μνήμη αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της ανθρώπινης ύπαρξης. Καθώς εμβαθύνουμε στις αναμνήσεις μας, δεν φέρνουμε στο φως μόνο γεγονότα και λεπτομέρειες αλλά και τις συναισθηματικές αντιδράσεις που συνόδευαν την κάθε στιγμή. Μέσω της μνήμης, η παρουσία μας στον κόσμο γίνεται διαχρονική και οι ιστορίες μας αποκτούν ανθεκτικότητα και σημασία που ξεπερνούν την ατομική μας ύπαρξη.
Βιβλιογραφία
Cahill, L., & McGaugh, J. L. (1996). Modulation of memory storage. Current opinion in neurobiology, 6(2), 237-242.
Conway, A. R., Kane, M. J., Bunting, M. F., Hambrick, D. Z., Wilhelm, O., & Engle, R. W. (2005). Working memory span tasks: A methodological review and user’s guide. Psychonomic bulletin & review, 12(5), 769-786.
James, W. (1890). Principles of psychology. New York: Holt.
Lashley, K. S. (1929). Brain mechanisms and intelligence: A quantitative study of injuries to the brain.